Pochylając się nad tematyką związaną z upadłością i restrukturyzacją przede wszystkim głównymi występującymi pojęciami są niewypłacalność oraz zagrożenie niewypłacalnością. Pojęcia te odnoszą się zarówno do dużych podmiotów gospodarczych jak i konsumentów. Odpowiednie zdefiniowanie i świadomość tych pojęć może pozwolić na ocenę aktualnej i przyszłej sytuacji finansowej dłużnika.
Ustawodawca w przepisie art. 11 prawo upadłościowe oraz w przepisie art. 6 prawa restrukturyzacyjnego wskazuje na pojęcie „niewypłacalności”. Zgodnie z nim, niewypłacalność to stan finansowy dłużnika, w którym utracił on zdolność do wykonywania wymagalnych zobowiązań pieniężnych.
Oznacza to, że dłużnik nie posiada środków pieniężnych zarówno w gotówce jak i na rachunkach bankowych. Nie ma zdolności finansowej do uregulowania zobowiązań finansowych. Stan niewypłacalności pojawia się, kiedy dłużnik nie wykonuje swoich zobowiązań pieniężnych przez okres przynajmniej trzech miesięcy.
Co więcej, jeśli dłużnik jest osobą prawną lub jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, to można mówić o stanie niewypłacalności jeśli jego należności finansowe przekraczają wartość jego majątku, a proces ten trwa dłużej niż dwadzieścia cztery miesiące. Kolejną przesłanką jest wielość zobowiązań, co oznacza, że brak uregulowania jednego zobowiązania nie powoduje, że podmiot jest niewypłacalny.
Dłużnik zagrożony niewypłacalnością to dłużnik, którego ocena finansowa wskazuje na to, że w niedługim czasie może stać się niewypłacalny. Pojęcie niedługiego czasu nie zostało legalnie zdefiniowane. W celu otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego niezbędne jest, aby dłużnik znalazł się w sytuacji, w której nie jest w stanie regulować swoich zobowiązań pieniężnych w terminie.
Przesłanka ta wynika z art. 6 ust. 1 ustawy Prawo restrukturyzacyjne. Wynika to z faktu, że restrukturyzacja ma na celu naprawę sytuacji finansowej dłużnika, który nie jest w stanie samodzielnie wywiązać się ze swoich zobowiązań. Warto również podkreślić, że zagrożenie niewypłacalnością to stan kiedy przewidujemy, że niewypłacalność może nastąpić, jednakże jeszcze nie występuje.
Różnica między wypłacalnością a zagrożeniem niewypłacalnością polega na tym, że wypłacalność to stan faktyczny, który już zaistniał, natomiast zagrożenie niewypłacalnością to stan potencjalny, który może zaistnieć w przyszłości.
W przypadku wypłacalności mamy pewność, że dłużnik nie jest w stanie regulować swoich zobowiązań pieniężnych. W przypadku zagrożenia niewypłacalnością mamy tylko przewidywania, że dłużnik może nie być w stanie regulować swoich zobowiązań pieniężnych w przyszłości. Zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy Prawo restrukturyzacyjne, otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego jest możliwe tylko w przypadku, gdy dłużnik znajduje się w stanie niewypłacalności lub zagrożenia niewypłacalnością.
Oznacza to, że restrukturyzacja może zostać przeprowadzona tylko w przypadku, gdy dłużnik jest w trudnej sytuacji finansowej i nie jest w stanie samodzielnie regulować swoich zobowiązań.
Konkludując należy wskazać, że w sytuacji, kiedy dłużnik jest już świadomy, że jego sytuacja ekonomiczna jest na tyle niekorzystna, że staje się on niewypłacalny powinien podjąć odpowiednie kroki zmierzające do wszczęcia postępowania restrukturyzacyjnego lub upadłościowego. W takim przypadku, niewypłacalny dłużnik ma obowiązek złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości lub wniosek o otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego w terminie 30 dni od dnia wystąpienia stanu niewypłacalności.
Co więcej, warto mieć na uwadze, że niewypłacalność powoduje, że można przeprowadzić zarówno restrukturyzację, jak i ogłoszenie upadłości, jednakże zagrożenie niewypłacalnością pozwala jedynie na restrukturyzację.
