Na wstępie niniejszego artykułu warto wspomnieć o prekursorze Krajowego Rejestru Zadłużonych jakim jest od 1996 roku ogólnopolski dziennik urzędowy – Monitor Sądowy i Gospodarczy. Publikowane w nim były obwieszczenia i ogłoszenia zgodnie z wymaganiami m.in. kodeksu spółek handlowych, kodeksu postępowania cywilnego, ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym, np. postanowienie o ogłoszeniu upadłości spółki czy złożenie sprawozdania finansowego przez spółkę.
Od 1 lipca 2012 roku na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości udostępniane są bezpłatnie numery „Monitora” w formacie PDF. Obejmuje to zarówno numery bieżące, jak i archiwalne, począwszy od roku 1996. Wraz z rozwojem techniki cyfryzacji, ustawodawca zdecydował się na utworzenie systemu Krajowego Rejestru Zadłużonych (KRZ).
Na skutek wejścia w życie ustawy z dnia 6 grudnia 2018 r. o Krajowym Rejestrze Zadłużonych od 01 grudnia 2021 r. zaczął istnieć Krajowy Rejestr Zadłużonych (KRZ). Jego powstanie wiąże się ze zobowiązaniem nałożonym przez Państwa Członkowskie Unii Europejskiej Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/848 z dnia 20 maja 2015 r. w sprawie postępowania upadłościowego. Zgodnie z tym państwa powinny udostępnić rejestr osób zadłużonych, który obejmował będzie informacje o postępowaniach upadłościowych.
KRZ to jawny rejestr nad którym pieczę sprawuje Ministerstwo Sprawiedliwości. Dodatkowo podkreślić należy, że jest on bezpłatny, a dostęp do jego danych ma każdy, w formie elektronicznej.
Celem, dla którego został stworzony KRZ jest przede wszystkim umożliwienie wierzycielom bieżącego dostępu do akt postępowań restrukturyzacyjnych jak również upadłościowych przy wykorzystaniu Internetu, wzrost ergonomii postępowań restrukturyzacyjnych i upadłościowych oraz zapewnienie stabilności i przewidywalności obrotu gospodarczego.
Ustawodawca w ustawie o KRZ, a w szczególności w art. 2 ustawy, wprowadza katalog danych, które ujawniane będą w tym systemie.
Osoby lub podmioty, w odniesieniu do których zachodzą następujące okoliczności:
Główną zaletą systemu KRZ jest szybki i przystępny sposób obsługi. Opiera się on przede wszystkim na portalu publicznym, która nie wymaga logowania do systemu oraz portalu użytkowników zalogowanych. W portalu publicznym każdy może bezpłatnie przejrzeć obwieszczenia i umieszczone informacje, o których mowa była wyżej. Natomiast do korzystania z portalu użytkowników zalogowanych niezbędne jest założenie konta i rejestracja.
Użytkownik będący osobą fizyczną ma do możliwość wyboru metody wpisu poprzez: Krajowy Węzeł Identyfikacji Elektronicznej albo Kwalifikowany podpis elektroniczny. Po wyborze jednej z nich należy postępować dalej zgodnie z pojawiającą się instrukcją. M. in. należy określić nazwę użytkownika, wskazać adres poczty elektronicznej do powiadomień, ustawić hasło, a także zgodnie z wyborem użytkownika złożyć podpis zaufany, kwalifikowany podpis elektroniczny, podpis osobisty lub uwierzytelnić przez użycie środka identyfikacji elektronicznej.
Odmiennie ma się sytuacja w przypadku kiedy podmiotem jest spółka lub przedsiębiorstwo, albowiem wtedy takie konto zakłada sąd (po złożeniu odpowiedniego pisma) lub Minister Sprawiedliwości.
Dostęp do KRZ możliwy jest za pośrednictwem stron internetowych: prs.ms.gov.pl oraz krz.ms.gov.pl.
Wprowadzenie w życie sytemu Krajowego Rejestru Zadłużonych spowodowało znaczne ułatwienia dla podmiotów rynku gospodarczego. Zwiększyło ich świadomość oraz możliwość szybkiego, łatwego i zdalnego sprawdzenia sytuacji finansowej potencjalnego kontrahenta. Co więcej przyczyniło się do lepszej oceny ryzyka związanego z umową i dalszą transakcją.
